Opracowanie powstało na podstawie bazy danych – wyników badań YDNA w projekcie FTDNA R1a-Project. Jest on w zasadzie dla innego celu – szukanie krewnych, przodków przy pomocy badań DNA. Tym niemniej ma ponad 7500 członków z haplogrupą R1a (marzec 2018). Organizacja tych danych jest niestaranna i wymaga pracy z ich „wyczyszczeniem”, aby były przydatne do opracowania statystyki. Na końcu przydatne okazało się niecałe 4 tysiące wyników. Aby otrzymać wyniki w pełni satysfakcjonujące należałoby wykonać badania statystyczne mężczyzn w Europie w ilości około 15-20 tysięcy próbek i to z jak największą dokładnością subcladów. Tym niemniej duży błąd statystyczny przy 4 tysiącach próbek dotyczy niektórych krajów o mniejszej liczbie mieszkańców oraz niższych haplogrup (młodszych mutacji), gdzie może sięgać +/- 30%. Ponieważ dane w projekcie FTDNA nie są próbkami reprezentatywnymi dla poszczególnych państw, zastosowano odpowiednie przeliczniki ilościowe i proporcjonalne, podobnie jak dla analizy haplogrupy dynarskiej. Przyjąłem założenie, że dane Eupedii dotyczące częstotliwości występowania R1a w poszczególnych państwach są poprawne.
Celem pracy jest dostarczenie danych o charakterze statystycznym, które mogą być przydatne dla osób badających historie Słowian. Zarówno amatorsko jak i zawodowo. Otrzymane wyniki konfrontowałem z różnymi źródłami i uznałem za zadowalające. Co ciekawe w wielu przypadkach podważają dane w tzw. źródłach oficjalnych, szczególnie w sytuacji, gdy te źródła są starsze niż 10 lat oraz powstały na zdecydowanie mniejszej liczbie próbek. W efekcie wiele dotychczasowych informacji, w tym mapy z rozmieszeniem haplogrup dostarczają niepełne dane lub nawet niepoprawne, a wyciągane na ich podstawie wnioski są wątpliwe.
Poniższe drzewo mutacji R1a zawiera zebrane informacje o haplogrupach, czasie ich powstania (formed/TMRCA), proporcjach populacji dla niższych subcladów oraz rejony występowania.
Haplogrupa R1a określana jest jako Indo-Europejska. W Europie dominujące są subclady Z280 oraz M458, stanowiące łącznie prawie 90% populacji R1a na tym kontynencie. Ich wspólny przodek o mutacji Z282 żył około 3000 lat p.n.e (formed/ TMRCA 5000 lat temu). Jest również przodkiem mutacji skandynawskiej Z282. Obecnie mężczyzna u którego wystąpiła mutacja Z282 ma 70 milionów męskich potomków.
Poza Europą R1a występuje w Azji – głównie mutacja Z93. Przyjmując udział w populacji takich krajów jak Indie i Pakistan 25-30%, Iran 15%, Iran 5%, można szacować Z93 na około 200 mln mężczyzn w Azji. Ta haplogrupa praktycznie nie występuje w Europie, a można ją szacować na kilkaset tysięcy mężczyzn. Tym niemniej uważa się, powstała wg różnych poglądów w Europie na terenie Polski (Kujawy) i Rosji lub Turcji, a potem emigrowała do Indii i Persji.
Tabela poniżej zawiera główne haplogrupy R1a oraz wielkość ich populacji.
| Ethnos/Region | ISOGG clasification | Markers | Formed/TMRCA [ybp] | Population [mln] | Distribution |
| Common Slavic | R1a1a1b1a2b | Z280>CTS1211 | 4600 / 4400 | 34,2 | 44% |
| Western Slavs | R1a1a1b1a1 | M458 | 4700 / 4700 | 23,4 | 30% |
| Eastern Slavs (Balto-Slavic) | R1a1a1b1a2a | Z280>Z92 | 4600 / 4200 | 11,3 | 14% |
| Scadinavian | R1a1a1b1a3 | Z284 | 4700 / 4300 | 3,0 | 4% |
| Northwestern European | R1a1a1a | L664 | 4700 / 4100 | 1,6 | 2% |
| Asian (Indo-Aryan) | R1a1a1b2 | Z93 | 5000 / 4800 | 0,3 | 0,4% |
| others | 4,2 | 5% | |||
| TOTAL | 78,0 | 100% | |||
Tabela poniżej pokazuje częstotliwość występowania haplogrup R1a w Europie.
R1a - frequency of major sublades per country [% of male population] 03/2018 by vayda
| Country | R1a [mln] | R1a [%] | CTS1211 | M458 | Z92 | Z284 | L664 | others | Samples |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Europe | 78 mln | 21.6% | 9.5% | 6.5% | 3.1% | 0.8% | 0.4% | 0.013 | 4317 |
| Poland | 11.1 | 57.5 | 23.3 | 27.8 | 4.9 | 0 | 0.1 | 1.4 | 764 |
| Belarus | 2.4 | 51 | 19.6 | 17 | 13.1 | 0 | 0 | 1.3 | 93 |
| Russia | 29.2 | 46 | 23.9 | 8.9 | 10.3 | 0.3 | 0 | 2.6 | 721 |
| Ukraine | 9.4 | 44 | 16.1 | 19.8 | 6.3 | 0.3 | 0 | 1.5 | 204 |
| Slovakia | 1.1 | 41.5 | 26.5 | 11.5 | 3.5 | 0 | 0 | 0 | 50 |
| Latvia | 0.4 | 40 | 24.6 | 9.2 | 3.1 | 0 | 3.1 | 0 | 18 |
| Lithuania | 0.6 | 38 | 15.2 | 11.4 | 10.1 | 0.6 | 0 | 0.7 | 81 |
| Slovenia | 0.4 | 38 | 29.7 | 5 | 1.7 | 0 | 1.7 | 0 | 27 |
| Czech R. | 1.7 | 33 | 11.9 | 18 | 1 | 0.5 | 1 | 0.6 | 66 |
| Estonia | 0.2 | 32 | 19.7 | 4.9 | 4.9 | 2.5 | 0 | 0 | 13 |
| Moldova | 0.5 | 30.5 | 0 | <10 | |||||
| Hungary | 1.5 | 29.5 | 19.8 | 7.9 | 0.9 | 0 | 0.3 | 0.6 | 109 |
| Norway | 0.7 | 25.5 | 0.3 | 0.3 | 0 | 21.5 | 1.9 | 1.5 | 322 |
| Croatia | 0.5 | 24 | 20.6 | 3.4 | 0 | 0 | 0 | 0 | 16 |
| Iceland | 0 | 23 | 0 | <10 | |||||
| Austria | 0.8 | 19 | 10.9 | 7.5 | 0 | 0 | 0 | 0.6 | 34 |
| Bosnia-Herz. | 0.3 | 18 | 16.2 | 1.2 | 0.6 | 0 | 0 | 0 | 32 |
| Romania | 1.8 | 18 | 5.1 | 10.3 | 2.6 | 0 | 0 | 0 | 19 |
| Serbia | 0.6 | 18 | 12.4 | 4.4 | 1.3 | 0 | 0 | 0 | 385 |
| Bulgaria | 0.6 | 17 | 6.6 | 8.2 | 1.6 | 0 | 0 | 0.6 | 34 |
| Germany | 6.6 | 16 | 6.2 | 6.4 | 0.7 | 0.3 | 1 | 1.4 | 345 |
| Sweden | 0.8 | 16 | 1.1 | 1.2 | 0.2 | 10.1 | 1.6 | 1.8 | 203 |
| Denmark | 0.4 | 15 | 3.3 | 2.5 | 0.8 | 6.7 | 1.7 | 0 | 24 |
| Macedonia | 0.1 | 13.5 | 0 | <10 | |||||
| Greece | 0.6 | 11.5 | 6 | 3 | 1,6 | 0 | 0 | 1 | 12 |
| Albania | 0.1 | 9 | 0 | <10 | |||||
| Scotland | 0.2 | 8.5 | 0.4 | 0.1 | 0.1 | 7.2 | 0.8 | 0 | 148 |
| Montenegro | 0.02 | 7.5 | 0 | <10 | |||||
| Finland | 0.1 | 5 | 1.6 | 1.4 | 0.6 | 1 | 0.3 | 0.1 | 96 |
| England | 1.2 | 4.5 | 0.1 | 0.2 | 0.1 | 2.1 | 1.5 | 0.5 | 249 |
| Belgium | 0.2 | 4 | 0 | <10 | |||||
| Italy | 1.2 | 4 | 2.3 | 0.4 | 0.3 | 0 | 0 | 1 | 50 |
| Netherlands | 0.3 | 4 | 1.1 | 0 | 0 | 0.4 | 1.8 | 0.7 | 17 |
| Switzerland | 0.1 | 3.5 | 0.6 | 1 | 0 | 0.3 | 0.6 | 1 | 11 |
| France | 1 | 3 | 0.4 | 0.9 | 0 | 0.4 | 0.4 | 0.9 | 21 |
| Ireland | 0.1 | 2.5 | 0.2 | 0 | 0 | 1.1 | 0.7 | 0.5 | 106 |
| Spain | 0.5 | 2 | 0 | <10 | |||||
| Portugal | 0.1 | 1.5 | 0 | <10 | |||||
| N. Ireland | 0.01 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0.8 | 0.2 | 0 | 16 |
Z tabeli wynika, że najwyższą zgodność etnosu narodowego z haplogrupą R1a ma Polska i Białoruś – wynik powyżej 50%. W Europie wyższy udział konkretnej haplogrupy w populacji mają jedynie Walia (74%), Hiszpania (60%) i Francja (58,5%) dla R1b.
Haplogrupy „niesłowiańskie”:
Haplogrupa Z284 określana jest jako skandynawska i najczęściej na mapach umieszcza się ją w Norwegii ze względu na najwyższy jej udział (25% mężczyzn w tym kraju). Tym niemniej porównywalna liczebnie jest w Anglii i Szwecji.
Haplogrupa L664 określana jest jako północno-zachodnia lub germańska i tradycyjnie lokowana w północnych Niemczech. Niesłusznie, bowiem taka sama liczba Z664 jest w Anglii.
Haplogrupa Z93 Indo-Aryjska jest praktycznie nieobecna w Europie.
Haplogrupy R1a słowiańskie to Z280 (CTS1211 oraz Z92) i M458.
Utożsamianie tych haplogrup ze Zachodnimi czy Wschodnimi Słowianami jest dużym uproszczeniem, a w niektórych przypadkach błędne. Haplogrupa M458 jest powszechnie określana jako zachodnio-słowiańska, a Z280 (CTS1211+Z92) jako wschodnio-słowiańska. Inna sprawa to, że do Zachodnich Słowian zalicza się oficjalnie Polskę, Czechy, Słowację oraz zgermanizowanych Słowian. A dlaczego nie zachodnich Ukrainców i Białorusinów? Używając ten tradycyjny podział i nazewnictwo trudno jest opisacć obszary występowania haplogrup, zatem będę się posługiwać pojęciem zachodnich i wschodnich (pisane z małej litery) Słowian, gdzie granica przebiega na Dnieprze. Chodzi o podział geograficzny, ale mający też uzasadnienie historyczne chociażby jako granica Polski Jagiellonów. Również genetycznie. Żeby to wyjaśnić muszę podsumować pracę dotyczącą rozmieszczenia haplogrup Z280 i M458 i ich subcladów.
R1a-CTS1211
Haplogrupa CTS1211 jest największą populacją R1a (34 mln) i występuje powszechnie wśród Słowian. Przypisuje się ją do Wschodnich Słowian, ale to jest nieprawidłowe. Na tym poziomie mutacji sprzed 4 tysięcy lat (formed 4600, TMRCA 4400 lat temu) i ogromnej ruchliwości ludności Wschodniej Europy przez tysiące lat, przypisanie tej haplogrupy do zawężonego obszaru czy szczególnego etnosu jest błędem. Wśród obecnych narodów występuje z częstością 10-30%, przy czym w Polsce i Rosji wynosi około 24%.
W poniższym drzewie CTS1211 poszczególne subclady zakwalifikowano jako wschodnie – kolor zielony, wspólne – kolor szary i zachodnie- kolor niebieski.
Dwa bardzo liczne subclady (YP582 i Y2910) występują prawie wyłącznie na wschodzie Europy (Rosja) i stanowią połowę Rosjan z haplogrupą CTS1211. To powoduje, że ciężar liczebny CT1211 jest po stronie wschodniej. Te dwa subclady wcześnie oddzieliły się (YP582 pochodzi z 1800r. p.n.e., a Y2910 z 500r. p.n.e.) i pozostały na wschodzie. Wydaje się, że nie można ich zaliczyć do Wenedów, a bardziej do plemion nadwołżańskich w środkowym jej biegu – osiadłych na tym terenie i nie migrujących, a nawet żyjących w pewnej izolacji. Natomiast inne subclady CTS1211: YP235, YP343 i L1280 powstały wśród Wenedów: Sklawenów oraz Antów. Mutacje te wystąpiły około 2000 lat p.n.e. Przez kolejne 2 tysiące lat osiągnęły dużą liczebność, powstało wiele subcladów, które się wymieszały na obszarze od Renu do Wołgi. Mutacje powstałe w I tysiącleciu przed naszą erą już wykazują różnicowanie terytorialne. Dobrym przykładem jest YP237 (formed 2200 BC ; TMRCA 1800 BC), który podzielił się na mutacje wschodnią YP582, centralną YP235 i zachodnią YP951. Szczególny jest przypadek niedużej mutacji YP951 (ponad 1 mln) a powstałej 1800 lat p.n.e. Obecna przede wszystkim w Polsce i Niemczech.
Potwierdza to obecność CTS1211 na terenach Zachodnich pra-Słowian conajmniej w I tysiącleciu p.n.e. Wcześni Zachodni pra-Słowianie to głównie haplogrupa CT1211 a nie M458, bowiem dla tej ostatniej mutacje zachodnie powstały później niż dla CTS1211. Ta teza może zaskakiwać tych którzy są przyzwyczajeni to tradycyjnego, ale błędnego podejścia, że CTS1211 jako część Z280 jest wschodnia. Mapy do poprawy! Idąc dalej to można przyjąć, że CTS1211 jest haplogrupą Wenedów, pra-Słowian, ale także Lechitów. Nie jest haplogrupą Bałtów.
Poniższy wykres pokazuje, że CTS1211 występuje w tych krajach z tą samą częstością 40-55% populacji R1a. Dla subcladów Z92 i M458 widać zróżnicowanie wschód-zachód. Zatem haplogrupa CTS1211, powstała 4600 lat temu, jest niejako „podkładem” genetycznym Słowian, a więc także wspólnoty etnicznej pra-Słowian.
Poniższa tabela zawiera informacje o częstości występowania CTS1211 w poszczególnych krajach oraz rozmieszczenie głównych subcladów, a także kierunki migracji na Bałkany.
Porównanie subcladów CTS1211 (głównie CTS1211-C Western) dla Polski i Ukrainy wykazuje ogromne podobieństwo. Także z Białorusią odrzucając wpływ subcladów wschodnich YP582 i Y2910.
R1a-M458
Haplogrupa M458 jest charakterystyczna dla zachodnich i środkowych Słowian – od Łaby do Dniepru. Pojedyncze duże liczebnie subclady są w Rosji.
Poniżej liczebność poszczególnych subcladów. YP414 to subclad lechicki.
W III i II tysiącleciu p.n.e M458 jako część ludności pra-Słowiańskiej najprawdopodobniej występowała na obszarze Europy środkowej i w mniejszym stopniu wschodniej. Powstają mutacje CTS11962.1 i L260, które rozprzestrzeniają się na dużym obszarze. Do początku przełomu er osiągają dużą liczebność, bowiem w tym okresie pojawiło się bardzo dużo mutacji już wyróżniających się w konkretnych rejonach. Udział M458 w populacji R1a jest kierunkowy wschód-zachód (Czechy 60%, Rosja 20%). Stąd jako miejsce jej rozwoju trzeba uznać Środkową Europę w I tysiącleciu p.n.e.
Subclad Y417 z gałęzi CTS11962.1 (na mapie M458-B Eastern) rozwijał się w pierwszym tysiącleciu p.n.e. na wschodzie Europy prawdopodobnie w obszarze pomiędzy środkowym Dnieprem a Wołgą. Na przełomie starej i nowej ery był częścią wschodnich Wenedów, a wiele wskazuje, że Antów – w mniejszym stopniu Sklawenów. Obecność w Ukrainie, Rumunii i Bułgarii (3-4% populacji) wskazuje na migracje tej haplogrupy z północnego-wschodu do tych krajów. Nie dotarła do Węgier i krajów dynarskich. Obecna w Polsce, ale brak w Niemczech co wskazuje, że migracja YP417 nie dotarła również za Odrę. Opisy historyczne migracji Antów na południe w V-VII wiek n.e. odpowiadają okresowi rozwoju tego subcladu, ale oprócz kierunku południowego był również zachodni. YP1337, a także YP417 są wyraźnie wschodnimi subcladami.
Subclad YP515 w gałęzi CTS11962.1 (na mapie M458-B Middle) powstał 1200 lat p.n.e i najprawdopodobniej występował wśród Neurów i/lub Skytów rolników osiadłych na Polesiu i Wołyniu. Mężczyźni tej haplogrupy słabo migrowali. Zasadniczo nie ma ich zbyt wielu na południe od Karpat zatem nie byli częścią migracji Sklawenów na tamte obszary.
Kolejna grupa mutacji z gałęzi CTS11962.1 to FGC66343, YP444, YP263, L1029* (na mapie M458-B Western). Ilość tych mutacji i ich bezpośrednich subcladów sugeruje dużą liczebność ich „ojcowskiego” subcladu L1029 na przełomie er. Później z jakiś powodów nie rozwinęły się znacząco a niektóre są teraz marginalne. Gdzie była ich ojczyzna? Poniższe wykresy skumulowane tych subcladów dają odpowiedź. Obszar od Łaby do Bugu i może trochę dalej. Z pewnością zaskakuje że najliczniejsza ich populacja jest w Niemczech – to zgermanizowani Słowianie.
Nasuwają się skojarzenia ze starożytnymi plemionami Lugiów, Lechitów, Wandalów. Te subclady L1029 są wśród potomków sardyńskich Wandalów. W czasach Cesarstwa Rzymskiego tereny między Łabą a Wisłą to wschodnia Germania i w tej konwencji geograficznej te mutacje mogły być częścią plemion germańskich.
Coś jednak wydarzyło się w centralnej Europie pod koniec starożytności i doszło do zmniejszenia lub zatrzymania wzrostu populacji tych subcladów. Dodatkowo nie rozwinęły się przez kolejne 15oo lat. Może jednak w jakimś stopniu było wyludnienie obszarów Europy Środkowej na początku średniowiecza? Z tym że takie zjawisko objęło również Zachodnią Europę. Były to „wieki ciemne” bowiem nie ma pisanych źródeł z tego okresu. Nie chodzi o ciemnotę tamtych ludów jak niektórzy sądzą. Ja stawiam na zarazy które pustoszyły tą część Europy.
Druga gałąź M458 czyli haplogrupa L260 jest niezwykle ciekawa. Rozdzieliła się na dwie mutacje YP1337 (mniejszą wschodnią – rosyjską) i YP256 (większą zachodnią – polską) 500 lat p.n.e. Zachodni YP256 jest zdominowany przez Polaków i Ukrainców. W Polsce to 16% populacji mężczyzn czyli 1/3 R1a. Przewaga próbek YP256 z Polski jest wielka w stosunku do Rosji i Ukrainy, a przyjęty przeze mnie algorytm szacowania statystycznego może zaniżać wielkość populacji w Polsce na korzyść Rosji nawet o 20%. Odnośnie Niemiec liczby są raczej z małym błędem. Nie jest ważne gdzie ta mutacja powstała i tego się nie dowiemy. Ważne jest gdzie się rozwinęła. Z pewnością był to obszar Polski i Zachodniej Ukrainy. Ponieważ ta mutacja powstała 500 lat p.n.e. , więc migracja pomiędzy tymi obszarami była jeszcze w starożytności. Nie są to Biali Chorwaci czy Serbowie bo tej haplogrupy nie ma w krajach byłej Jugosławii. Choć występują na Węgrzech i Słowacji nie są Sklawenami, bo oni to głównie CTS1211 oraz nie ma próbek z Rumunii. Pozostają wiec Lugiowie/Lechici. Zatem z dużym prawdopodobieństwem YP256 to haplogrupa Lechitów. Powstała i rozwijała się w Środkowej Europie. Migrowała na zachód do Niemiec, na wschód przez Ukrainę do Rosji, a na południu od Karpat występuje przede wszystkim w Czechach, Słowacji i Węgrzech i to z dużą częstotliwością 4-8% populacji.
W Niemczech jest około 0,7 mln potomków Lechitów YP256 (dla porównania w Czechach 0,2 mln a Polsce 3mln). W takim razie gdzie oni byli ? Serbowie Łużyccy nie mieli dużo M458. To by wskazywało na dużą obecność genów Lechitów wśród Wieletów i Obodrytów a także za Łabą.
Największym subcladem lechickim YP256 jest YP414. Populacja YP414 liczy 5,3 mln i stanowi około 25% M458. Subclad powstał późno bo około 300 roku n.e. Polanie?
YP414 ma co dziesiąty Polak. Również liczebnie prawie połowa to Polacy. Niewątpliwie odniosła sukces. Prawdopodobnie wywodzi się właśnie z obszaru Polski lub szerzej z obszaru do Łaby i środkowego Dniepru, a stąd migrowała w rożnych kierunkach.
Biorąc pod uwagę liczbę mutacji sprzed 2 tysięcy lat charakterystycznych dla obecnej ludności tego obszaru, wielkość populacji, częstotliwość występowania w Polsce i Niemczech, niemożliwa jest teza o przybyciu Słowian haplogrupy M458 do tych krajów na początku średniowiecza. Trudno sobie wyobrazić aby jakaś gwałtowna migracja plemion z okresu wędrówki ludów była w stanie „zabrać” ze sobą dziesiątki mutacji powstałych kilkaset lat wcześniej, gdzie ich populacje były jeszcze nieliczne. Taka wymiana YDNA nastąpiła drogą osadnictwa przez tysiące lat oraz migracji jednostek szczególnie w okresie Polski Jagielonów a potem zaboru rosyjskiego. Stąd te mutacje pojawiły się w Rosji i wschodniej Ukrainie.
Poniższy wykres porównuje udział subcladów w populacjach M458 poszczególnych krajów. Podobieństwo Polski, Węgier, Słowacji i Ukrainy jest bardzo duże. Lechicki YP256 jest w tych krajach największy. Rosja ma największy udział YP417, który sięga na Ukraine i Białoruś. Ta ostatnia jest podobna do Polski pod względem CTS1211, ale bardzo różni się pod względem M458. Teoria wywodząca Zachodnich Słowian z terenów Polesia i Wołynia nie potwierdza się. Ta migracja w średniowieczu mogła być jedynie dla niewielkiego YP515, który uważam za znaczący dla Neurów i Skytów rolników, a później Dulebowian – Bużyczan i Wołynianian. Wschodni YP417 jest duży w Bułgarii i Rumunii – może to być efekt migracji Antów. Zachodni L1029 ma związek z jakimiś plemionami tzw. wschodniogermańskimi np. Wandali lub Gotów.
R1a-Z92
| Z92>Y4459 (70%) | Z92>Z685 (30%) | ||
| Russia | 65% | Russia | 44% |
| Ukraine | 13% | Poland | 25% |
| Belarus | 7% | Ukraine | 11% |
| Poland | 4% | Romania | 4% |
| Germany | 2% | Belarus | 4% |
| Romania | 2% | Germany | 3% |
| others | 7% | others | 10% |
| 100% | 100% | ||
Haplogrupa Z92 jest typowa dla wschodnich Słowian z ogromna przewagą w stosunku do Słowian zachodnich – w tym wypadku Polski. Była dominująca wśród Balto-Słowian.
R1a na południe od Karpat
Występuje bardzo duża zgodność składu subcladów CTS1211 dla Słowacji, Węgier i Słowenii. Możemy przyjąć dwie hipotezy. Pierwsza ma związek z wcześniejszym pobytem tej ludności na tych terenach (np. Sarmaccy Jazygowie) lub druga to migracja Sklawenów. W tym przypadku Sklawenowie to byłaby haplogrupa CTS1211 czyli wspólna dla Słowian, bez M458. Nie byliby „genetycznymi” Lechitami, co wzmacnia fakt, że Lechici wywodzą się z obszaru na zachód od nich i są odrębni od Sklawenów. Obecność M458 w tych krajach to systematyczny napływ tej mutacji z Polski i Czech. Jeśli odnosimy się do składu YDNA to Słowacja ” nie pasuje” do Zachodnich Słowian czyli Polski (poza południową Polską) i Czech. Pod względem składu subcladów jest bliższa Ukrainie. Reasumując potwierdza się pogląd, że Węgrzy są zmadziaryzowanymi Słowakami. Mają dwa subclady Y3226 i YP343 występujące u nich z największą częstotliwością wśród wszystkich państw i w podobnym udziale.
Serbia i Bośnia są również zdominowane przez CST1211 (L1280). Jeśli przenieść ten skład genetyczny na Serbów Łużyckich to mały udział M458 odróżnia ich od Lechitów. Zastanawiam się dlaczego Serbowie zgodzili się na migracje na południe i stali się flanką Cesarstwa Bizantyjskiego. Moja hipoteza. Na tereny za Odrą przybyli ze wschodu Europy zaproszeni przez Lechitów jako ich flanka od zachodu. Po jakimś czasie część z nich skorzystała z lepszej propozycji i poszła na południe. Wiemy, że Serbowie Łużyccy maja następujące YDNA: R1a (65%), I1 (9.8%), R1b (9.8%), E1b1b (4.9%), I2 (4.1%), J (3.3%) i G (2.4%). Nie dotarłem jednak do szczegółowych o R1a.
Podsumowanie
- Środkowa i Wschodnia Europa jest zdominowana przez haplogrupę R1a a udział innych haplogrup nie zmienił wspólnego etnosu bałto-słowiańskiego Wenedów. Oprócz tradycyjnego podejścia oceniającego udział subcladów R1a w populacji krajów, zastosowałem także inną metodę, która ocenia częstotliwość poszczególnych subcladów w ramach R1a. Dało to pełniejszy obraz historii populacji R1a i inne wnioski niż oficjalnie przyjęte.
- Plemiona prasłowińskie i słowiańskie, geny R1a wędrowały w różnych kierunkach na olbrzymim obszarze od Renu do Uralu zarówno ze wschodu na zachód jak i odwrotnie.
- Haplogrupa CTS1211 (z gałęzi Z280) jest wspólna dla wszystkich Słowian a nie tylko Wschodnich i równomiernie rozkłada się geograficznie z udziałem 40-55% w R1a pośród Zachodnich i Wschodnich Słowian. Obecnie w populacjach Polski i Rosji występuje z tą samą częstością około 25%. Rozwinęła się intensywnie w II tysiącleciu p.n.e. Można ja uznać jako proto-słowiańska. Obszar wschodnich Niemiec, Polski, zachodniej Ukrainy, południowo-zachodniej Białorusi ma niemal identyczny skład subcladów CTS1211, co wskazuje na kilka tysięcy lat wspólnej historii plemion tych regionów. Mapa Eupedii częstotliwości występowania CTS1211 nie daje takiego obrazu i prowadzi do błędnych wniosków.
- Haplogrupa M458 jest zachodniosłowiańską, rozwinęła się później niż CTS1211 (I tysiąclecie p.n.e.) w Europie Środkowej od Renu do środkowego Dniepru (Sarmacja europejska), a szczególnie na terenie Polski. Niezależnie lub w wyniku migracji rozwinął się duży subclad wschodni YP417. Udział M458 w R1a jest wyraźnie malejący z zachodu na wschód (Czechy 60%, Rosja 20% populacji R1a).
- YP256 -subclad Słowian Zachodnich M458 jest największą haplogrupą Lechitów (przede wszystkim Polaków oraz Ukrainców). Pod określeniem Lechitów mieści się wiele plemion na obszarze Polski i północno-wschodnich Niemiec, a nie tylko plemię Lędzian na obszarze Lubelszczyzny. YP256 ma 16% Polaków (35% R1a). Mutacja powstała 500 lat p.n.e. i odniosła sukces. Jest w Zachodniej Ukrainie oraz między Łabą a Odrą. Migrowała na południe do Słowacji, Węgier i Czech. Można zdecydowanie ją nazwać haplogrupą lechicką.
- Największy subclad YP256 to YP414 – powstał późno 300 r. n.e. To mogą być Polanie wielkopolscy i może także kijowscy. Niepewne, bo Nestor ich odróżniał od Lachów.
- Grupa mutacji z gałęzi M458>CTS11962.1>L1029 – FGC66343, YP444, YP263, L1029* mogła być częścią tzw. plemion wschodniogermańskich Wandalów, Gotów, Lugiów i innych pomiędzy Renem a Wisłą. Oprócz tego mieli „bazowy” YDNA – CTS1211. Plemiona te z jakiegoś powodu przeżywały kryzys i populacja tych bardzo wielu subcladów nie rozwinęła się. Te subclady można zaliczyć do zachodnich lechitów zwanych przez późniejszych Niemców Wenden, a wymienianych w IX i X wieku n.e. jak Wieleci, Obodrzyci, Pomorzanie, Kaszubi itd. Tych mutacji nie widać u Serbów.
- Nestor pisał, że Wiatycze i Radymicze pochodzą z rodu Lachów. Obecność lechickiego YP256 w Rosji może dotyczyć m. in. tych plemion.
- Wenedowie (Lechici, Sklaweni, Antowie) nie byli jednolici pod względem R1a. Wenedowie wschodni mieli dominującą haplgrupę CTS1211 . Zachodni Wenedowie czyli Lechici różnili się genetycznie od nich, bowiem mieli porównywalny do CTS1211 udział M458.
- Sklaweni oprócz CTS1211 mieli mniej znaczący M458 (subclady nielechickie).
- Zachodnie i środkowe subclady CTS1211 oraz lechickie M458 były prawdopodobnie dominujące wśród Sarmatów.
- Plemiona nadwołżańskie i na wschód od Wołgi nie zaliczam do Wenedów. Genetycznie były wyizolowane tworząc duże liczebnie subclady, do których nie było migracji z zachodu. Przez to ich etnos różnił się znacząco od reszty Słowian.
- Nie widać aby było jakieś znaczące osadnictwo wywodzące się z Białorusi (Prypeć) tak ulubione przez naukowców. Raczej widać zasiedlanie Białorusi ze wszystkich kierunków. Najbardziej charakterystyczny dla Białorusi jest subclad YP515 (z gałęzi zachodniej M458). Mógł być częścią plemion Neurów i może Skytów rolników. Neurowie nie byli Sklawenami bo nie ma YP515 w migracji na południe. Nie byli też Lechitami bo Białorusini nie mają zachodniego YP256. Pozostaje że Neurowie to Neurowie , siedzieli na Prypecią i nie migrowali.
- Nie znalazłem starych mutacji specyficznych dla Południowych Słowian. R1a było tam od tysiącleci, ale plemiona te uległy zagładzie. Ponownie pojawili się tam w wyniku migracji Słowian na południe, która miała wiele fal, ale mało jest szczegółowych testów YDNA na pewne wnioski.
- Migracja Sklawenów a wcześniej Jazygów (Języczników Sarmackich) przebiegała z Ukrainy przez Karpaty (Słowację oraz południowa Polskę). Stąd Słowacja jest po względem R1a bardziej wschodnia (ukrańska) niż zachodnia (czeska i polska).
- W krajach na południe od Karpat jest wyraźne podobieństwo składów subcladów w Słowacji, Węgrzech, Słowenii. To wskazuje na migracje Sklawenów, a ich skład YDNA R1a był zdominowany przez CTS1211 z niewielkim udziałem M458. Później po migracji Sklawenów do tych krajów dotarły geny M458 w tym lechickie. Te migracje nie dotarły do Bośni, Chorwacji, Serbii, Słowenii – mają bardzo mało M458.
- Serbowie Łużyccy oraz Biali i Czerwoni Chorwaci nie byli „genetycznymi” Lechitami – w Bośni i Chorwacji praktycznie brak M458 a w Serbii jest około 4%, ale brak subcladu YP256 lechickiego. Chorwaci byli wg mnie potomkami Bastarnów, u których dominowała haplogrupa I2a-Dinaric – ponad 50%, a udział CTS1211 wynosił 15-25%. Część Białych Chorwatów osiedliła się w Słowenii. Prawdopodobnie też w Serbii bowiem Serbowie Łużyccy mają mały udział haplogrupy I2a-Dinaric/Slavic, a obecnie w Serbii jest I2a 34%.
- Haplogrupa dynarska I2a1b2 ma bardzo duży subclad PH908 (formed 150 p.n.e.) – około 9 mln mężczyzn, 1/3 haplogrupy dynarskiej. Ja PH908 wywodzę z północy, potem migrował na południe głownie z Białymi Chorwatami, ale może też z Serbami. Nie migrował razem ze Skalwenami. Natomiast na południu (kraje byłej Jugosławii) niektórzy uważają, że było odwrotnie. PH908 powstał w zachodnich Bałkanach i migrował na północ. Jest to alternatywne podejście do historii mówiącej, że ludność Południowych Słowian to głównie osadnictwo z ostatnich 1400 lat. Poszukują swoich wcześniejszych korzeni również w YDNA. Trzeba to uszanować, choć dowody mają bardzo słabe.
- Słoweńcy oraz Karyntianie (Chorutanie, Chorątanie) to ta sama migracja co na Węgry. Jest podobieństwo w proporcjach składu genetycznego w Austrii do Słowenii i Węgrzech. Według Nestora z Kijowa Chorutanie byli protoplastami Lachów, ale w genach tego nie widać. Z tym, że nie wiemy o jakim okresie pisał.
- Rumunia i Bułgaria ma niewielką przewagę M458 w stosunku do CTS1211 i to jest niespodzianka. Chodzi głównie o wschodni YP417 z gałęzi M458 czyli zachodniosłowiańskiej. Chyżby go mieli Antowie lub Roksolanie albo jakiś specyficzny odłam Sklawenów inny niż migracja do Węgier i Słowenii, bo oni nie mają YP417? A może protoBułgarzy? Niestety mała liczba próbek z tych krajów oraz brak z Mołdawii uniemożliwia dalsze wnioski.
- W Polsce obszar południowej małopolski był do połowy średniowiecza na szlaku migracji północ-południe i wschód -zachód. Generowało to inny skład genetyczny niż u Lechitów. Stąd odróżniano plemiona Chorwatów i Wiślan od Lechickich. Genetyczni Lechici powrócili na te tereny .
- Było osadnictwo Słowian na terenach miedzy Łabą a Odrą na początku średniowiecza w wyniku wyludnienia lub zatrzymania wzrostu populacji spowodowanego prawdopodobnie wojnami lub/i zarazami. To nie oznacza, że region ten był pustką osadniczą. Możliwe, że Lechici świadomie zaprosili plemiona wschodnie Serbów na swoją południowo-zachodnią flankę. Strategia była skuteczna, bowiem w tym czasie nie nastąpiło osadnictwo R1b z zachodu. Wydaje się że późniejsza migracja Serbów na południe to był efekt … przeludnienia. Serbowie Łużyccy oprócz Serbii południowej zamieszkali także w Bośni. U Serbów i Czechów jest ślad wschodniej migracji – 2,5% haplogrupy N.
- W Niemczech żyje aż 6 mln potomków Słowian (nie liczę subcladów „niesłowiańskich” L664 i Z284). Dla porównania w Polsce jest 11 mln R1a. Zatem ich obecność w przeszłości nie mogła się ograniczać tylko do obszaru między Łabą i Odrą, musiała sięgać dalej na zachód.
- Wieleci i Obodryci musieli mieć dużo M458 lechickiego.
- Haplogrupa Z92 (z gałęzi Z280) to Bałto-Słowianie, Wenedowie północni. Subclad rozwinął się w rejonie górnego Dniepru. Migrowała we wszystkich kierunkach, ale nie tak powszechnie jak CTS1211. Ten subclad jest zdominowany przez Rosjan. Dotarł do Polski, możliwe że to byli Mazowszanie i Prusowie.
- Haplogrupa Z93 Indo-Aryjska jest praktycznie nieobecna w Europie. Jest u Hindusów mieszkających w Anglii i narodów kaukaskich. Wśród wyników YDNA z haplogrupą R1a deklarowanych jako od osób pochodzenia tatarskiego, najwięcej jest Z93 a potem CTS1211 i najmniej M458. Jest bardzo dużo próbek Z93 od osób deklarujących pochodzenie żydowskie, podających za kraj pochodzenia głównie Rosję, Polskę, Litwę, Białoruś i Węgry. Nie udało się zatem znaleźć jakiejś pozostałości Z93 w Europie świadczącej o udziale tej haplogrupy wśród plemion migrujących z Azji (np. Skytowie koczownicy, Awarowie, Hunowie).
- Nie udało się określić składu genetycznego plemion Madziarów i Bułgarów. Powodem jest mała ilość wyników YDNA z młodszymi mutacjami. Mam ciągle podejrzenie, że plemiona Madziarów miały skład genetyczny z dużym udziałem R1a już zanim dotarły do Panonii (895 rok n.e.), a gdzieś na wschodzie Europy (Ural lub nad Wołgą) zmienili swój etnos w tym język pod wpływem plemion ugryjskich.
- Subclady żydowskie – jest ich bardzo dużo, ale w większości przypadków to nieprawda. Żydzi po prostu wykonują bardzo dużo badań DNA. Może ich być nawet 100 razy więcej niż testów YDNA np. u Polaków czy Niemców. Stąd jest wrażenie o ich ogromnej przewadze w tych subcladach.
- 2 tysiące lat temu populacja słowiańska R1a (wraz z kobietami) liczyła co najmniej 5 milionów, a Wschodnia Europa co najmniej 10 mln (wskaźnik demograficzny dla Europy dla ostatnich 2 tysięcy lat to 20-30 krotny wzrost populacji). Zapomniałem dodać, że te 5 mln R1a mieszkało nad Prypecią.
- Wszystkie te wnioski mają podstawy w badaniu składu genetycznego R1a w krajach słowiańskich. Tym niemniej trzeba je potraktować polemicznie.
Więcej szczegółów o subcladach haplogrup:
vayda
10681total visits,1visits today